“De rellen zijn niet ver weg”
Jolmer Versteeg (foto: Jan Amse)
Artistiek leider van Theatergroep De Jonge Honden en regisseur Jolmer Versteeg maakt de voorstelling Spaghettirellen. In de zomer van 1961 gingen Twentenaren en Italiaanse arbeidsimmigranten met elkaar op de vuist. Theatergroep De Jonge Honden brengt dit voorjaar deze verborgen geschiedenis op het toneel. Een paar vragen aan Jolmer Versteeg over deze voorstelling.
Een onbekende geschiedenis op het toneel, waar gaat deze voorstelling over?
“Spaghettirellen gaat over de komst van de Italiaanse gastarbeiders naar Nederland in de jaren ‘60. Na de oorlog was er een arbeidstekort, mede ontstaan door de wederopbouw, en Nederland bedacht toen het idee om gastarbeiders te werven in onder andere het arme Zuiden van Italië. Daar werden mensen gevonden die wel in Nederland wilden werken. Er zaten drie voorwaarden verbonden aan werken in Nederland: 1. Je bent niet ouder dan 30 jaar, 2. Je bent vrijgezel en 3. Je verblijf is tijdelijk. Dit om te voorkomen dat er hele gezinnen naar Nederland kwamen. Er was namelijk een grote woningnood op dat moment. De gastarbeiders werden in vele dorpsgemeenschappen in Nederlands geplaatst, vaak bij gastgezinnen. In Twente, waar veel Italiaanse gastarbeiders in de textielindustrie aan de slag gingen, ontstond er frictie tussen de lokale gemeenschap en de gastarbeiders. Er was sprake van jaloezie, angst vanuit de lokale bevolking dat zij ‘iets’ moest inleveren en vrees voor meer concurrentie in de liefde.”
Waarom wilde je deze voorstelling maken?
“Toen ik dit verhaal hoorde - het verhaal van de spaghettirellen - dacht ik; dit kan niet waar zijn, waarom wist ik dit niet? Met name omdat het zo’n concrete gebeurtenis is. Het is bijna vanzelfsprekend een goede film of theatervoorstelling. Dat komt omdat er twee groepen tegenover elkaar staan en tegelijkertijd ook omdat het een hele dankbare periode is om iets over te maken; de jaren 60. Een hele fijne stijl om vorm te geven, ook muzikaal. We werken met livemuziek; surf rock, maar ook met Westernmuziek uit de jaren ‘60 en ‘70.
De thematiek - hoe ga je om met de nieuwkomer? – vind ik tijdloos en fascinerend. Dit is ook nu aan de hand en we zien om ons heen hoe verdeeld ons land zich daarin opstelt. De rellen zijn niet ver weg, zal ik maar zeggen. Wat ik er interessant aan vind, is dat we ook de rol van de overheid in de voorstelling benoemen. Je ziet niet alleen twee groepen die tegenover elkaar staan, maar ook de grote rol van de overheid in het conflict. Keuzes van de overheid waren misschien zelfs wel aanleiding voor het ontstaan van de rellen. De ‘papieren’ waarheid strookt niet altijd met de werkelijkheid, dat zie je ook in dit verhaal terug.”
Een ‘smeuige spaghettiwestern’ valt er te lezen op de website, hoe gaat dat er uit zien op het toneel?
“Een smeuïge spaghettiwestern, ja. Natuurlijk met fantastische livemuziek, geïnspireerd op de muziek van de Italiaanse componist Ennio Morricone, die filmmuziek voor o.a. Westerns componeerde. Echt epische Westernmuziek, dat maakt het smeuïg. Tegelijkertijd zijn er liefdesaffaires, een schietscène op de kermis, een gevecht, er wordt gedanst en natuurlijk de rellen. Het zijn allemaal ingrediënten die het tot een ware ‘actiefilm’ maken.”
Foto Jolmer Versteeg: Jan Amse